تحقیق جوانان و اشتغال

جواني زمان بزرگترين فرصتها و بزرگترين آزمايشها و بزرگترين انتخابها است . يكي از دشوارترين انتخابها و فرصتها و آزمونهايي كه پيش روي هر جواني قرار مي گيرد ، مسأله اشتغال است؛

از يك سو بقاي جامعه بدون كار مولد و سودمند غير ممكن است و از سوي ديگر هر عضو جامعه، براي تأمين نيازهاي مادي و معنوي خود به انجام دادن كاري مثبت و سودمند نياز دارد . 

كار مولد ، كاري است كه داراي ارزش افزوده مناسب و رقابت آميز باشد و معمولأ در بخشهاي كشاورزي و صنعت و معدن با افزايش توليد يا مازاد ستاده ها بر داده ها، قابل اندازه گيري است . در بخش خدمات ، غير از بانك داري ، بيمه ، حمل و نقل و امثال آنها ، واسطه گري و توزيع گر چه ايجاد اشتغال مي كند و خدمت محسوب مي شود ولي ارزش افزوده مادي و قابل لمسي ندارد و درآمد عامل كار تنها از افزايش قيمت كالاي توليد شده توسط ديگران براي شخص واسطه، قابل محاسبه مي باشد . 1

در كشور ما متأسفانه با روند رو به افزايش كارهاي واسطه گري و ساير فعاليت هاي مربوط به بخش خدمات كه فاقد ارزش افزوده هستند ،وضع اشتغال و نظام بازار،معيوب ودر هم ريخته است . در دهه 1360 كه ايران درگير جنگ با عراق بود، 85 درصداز اشتغالهاي جديد در بخش خدمات به وجود آمد2و در سالهاي اخير نيز واسطه گري بيشترين بخش اشتغال جديد را به خود تخصيص داده است .

نيروي فعال بالقوه در هر كشوري بنا به تعريف قوانين كار ، افرادي از جمعيت كشور هستندكه در سن قانوني كار ، يعني ميان 15 تا 64 سال (در ايران جمعيت 10 سال و بالاتر ) قرار دارند 3. بنا به پيش بيني هاي انجام شده در برنامه دوم توسعه كشور، تا سال 1380 سالانه در حدود 600 هزار نفر به بيكاران كشور اضافه شده است ؛روندي كه ثابت مانده و تا سال 1385 ادامه خواهد يافت و از آن پس با كاهش شديد درصد افزايش جمعيت فعال، مواجه خواهد شد كه رقم آن سالانه به 225 هزار نفر خواهد رسيد . 4

چنين به نظر مي رسد كه با كاهش كاروري پس از سال 1365 ، نرخ بيكاري بعداز سال 1385، با كاهش قدر مطلق عرضه نيروي كار تازه ، در دراز مدت، كاهش چشمگيري خواهد داشت . 5

آنچه در نتيجه مطالعه اين آمار و ارقام نظر ما را به خود جلب مي كند، از يك سو كاهش نرخ بيكاري است كه خود موجب آرامش خاطر و اطمينان است و از سوي ديگر افزايش اشتغال در بخش خدمات و خاصه واسطه گري است . چهره نگران كننده ديگر اين مسأله توزيع ناعادلانه اشتغال بين زنان و مردان است . هر چند ميزان فعاليتهاي زنان در كشور در دو دهه گذشته افزايش قابل ملاحظه اي داشته است؛ ولي در قياس با مردان همچنان در سطح نازلي قرار دارد : « در سال 1375 ميزان فعاليت عمومي براي مردان 7/45 درصد و براي زنان تنها 9/6 درصد و ميزان اشتغال عمومي نيز به ترتيب براي آنان، 42 و 6 در صد بوده است . » 6اين امر نيز گوياي آن است كه از يك سو فرصتهاي شغلي زنان بسيار كمتر از مردان است و از سوي ديگر از ترجيح استخدام مردان به زنان، توسط كارفرمايان خبر مي دهد كه خود مبتني بر نگرشي ناصحيح از اشتغال و از توانايي زنان است . آنچه در اين مختصر مورد نظر است نگرش صحيح و متفاوت به اشتغال و كار است ؛ موضوعي كه كمبود آن در فرهنگ ما، تورم اشتغال در بخش خدمات را موجب شده است ؛ جايي كه كارها آسانتر و درآمدهاي باد آورده، افزون تر است .

نگرش مادي امروز چنان در تار و پود فرهنگ كليه جوامع انساني رخنه كرده است كه حتي سرزمين مقدس ايران را كه به معنويت و روحانيت شهره آفاق است ، در بر گرفته و در ابعاد مختلف بينش فرهنگي مردم ما، رسوخ نموده است؛ از جمله نگرش يك سويه مادي و نفع طلبانه به كار و شغل است . روزگاري بود كه زمين و درخت و طبيعت مقدس شمرده مي شد ؛ يك قطعه نان حرمت داشت و درآمدهاي مردم تا با پرداخت خمس و زكات تطهير نمي شد ، به مصرف مخارج خانواده نمي رسيد ؛ كسب حلال و عرق جبين و صد البته پينه دستان كارگر تا بدان پايه محترم بود كه گفته مي شد رسول گرامي اسلام (ص) بر آنها بوسه زده است.